In de Perspectievennota 2018-2021 actualiseerden wij de financiële positie.
In de brief aan de gemeenteraad van 13 juni 2017 verwerkten wij de Meicirculaire 2017 Gemeentefonds. Als gevolg hiervan actualiseerden wij de financiële positie nogmaals.
Daarnaast legde de gemeenteraad de volgende (beleids-)uitgangspunten voor het opstellen van de Begroting 2018 vast in de Perspectievennota 2018-2021:

* Bij kostendekkende tarieven geldt dit percentage niet.

In onderstaande tabel geven wij het verloop van de financiële ontwikkelingen weer ten opzichte van de Perspectievennota 2018-2021. Aansluitend lichten wij dit toe.

Toelichting ontwikkelingen:

Correctie op beginstand jaarschijf 2021 bij de Perspectievennota 2018-2021
Bij het toevoegen van een nieuwe jaarschijf bij de perspectievennota 2018-2021 is er van een verkeerde beginstand in 2021 uitgegaan. Er was een verschil tussen de stand in de financiële administratie en het boekwerk 1e bestuursrapportage 2017/perspectievennota 2018-2021. Met deze mutatie stellen wij de beginstand 2021 bij naar de juiste stand.

Kapitaallasten
De per saldo lagere kapitaallasten betreffen actualisatie naar de stand van de begroting 2018.

Salarissen
Het nadeel op de salarissen en sociale lasten betreft de CAO afspraken en de stijging van de pensioenpremies. Daarnaast betreft het stelposten van 2,2 % in 2019 t/m 2021 voor toekomstige loonstijgingen na het aflopen van de huidige CAO. Het hierbij gekozen percentage sluit aan bij het percentage voor toekomstige loonstijgingen wat het Rijk noemde bij de Meicirculaire 2017 Gemeentefonds. De hogere algemene uitkering bij de Meicirculaire 2017 Gemeentefonds bestond voor een groot deel uit deze verwachte loonstijgingen.

Veiligheidsregio Zeeland (VRZ)
De hogere bijdrage aan de VRZ betreft het aandeel van de gemeente Terneuzen in de lasten van het project Emergo VRZ.

Openbaar Lichaam Afvalstoffenverwijdering Zeeland (OLAZ)/Afvalstoffenheffing
De gemeenschappelijke regeling OLAZ heeft aanbestedingen georganiseerd voor alle door of namens de gemeenten ingezamelde afvalstoffen. Vooral op restafval en GFT zijn hierbij aanbestedingsvoordelen behaald. Het ingeboekte voordeel van € 736.000 voor de jaren 2018-2021 betreft het aandeel van de gemeente Terneuzen in de aanbestedingsvoordelen.
Wij kiezen ervoor om het aanbestedingsvoordeel van de afvalstoffen deels in te zetten voor extra investeringen in het kader van het grondstoffenplan. Daarnaast kiezen wij ervoor om een deel van het aanbestedingsvoordeel terug te geven aan de burgers in de vorm van een lagere afvalstoffenheffing. Dit laatste betekent een tariefsverlaging van 4,55% (Eenpersoons huishoudens -/- € 12,55; Meerpersoonshuishoudens -/- € 14,65). Hiermee blijft de kostendekkendheid van afvalstoffenheffing op hetzelfde niveau als in 2017, zijnde 90,3%. De totale kosten/minder opbrengsten bedragen voor 2018 € 690.000 en voor de jaren erna € 654.000. Per saldo blijft er nog een voordeel over van de in bovenstaande tabel genoemd bedragen.

Archief E-Depot
Om in te kunnen spelen op alle ontwikkelingen waarmee wij geconfronteerd zijn en die ons nog te wachten staan, is het zaak om het huidige archief in een goede, geordende en toegankelijke staat te krijgen en te behouden. Het huidige archief beschikt voor het grootste gedeelte nog niet over een adequate (digitale) toegang. Zowel op dit gebied, maar ook om te kunnen voldoen aan de eisen van de Archiefwet, is de komende jaren een inhaalslag noodzakelijk. Daarom is het belangrijk nu te voorzien in de noodzakelijke middelen (financiën, expertise). Het beschikbaar stellen van gelden leggen wij afzonderlijk aan de gemeenteraad voor.
Voor meer informatie verwijzen wij naar het onderdeel Overhead in het hoofdstuk Begroting in Cijfers.

Verkiezingen
Deze mutatie betreft een correctie op het inbrengen van de lasten voor de verkiezingen in 2021 bij de perspectievennota 2018-2021. De lasten € 68.000 zijn per abuis ingebracht met een + in plaats van een -/-. Om deze reden corrigeren wij nu het bedrag dubbel tegengesteld.  

Inhuur zwembaden
Op basis van de ervaringen voor inhuur personeel zwembaden van de laatste jaren brengen wij de budgetten in overeenstemming met de reëel te verwachten uitgaven. Rekening houdend met structureel hogere inkomsten door zwemlessen en bijdragen van de gemeenten Stekene en Moerbeke in 2018 ontstaat per saldo nadeel bij de begroting.

Maatwerkvoorzieningen natura materieel WMO
Het voordeel ontstaat door Lumpsum financiering van de Wmo huurmiddelen vanaf 1 april 2017, de wijziging van forfaitaire bijdragen naar PGB vervoer vanaf 2017 en aanpassing van enkele budgetten op basis van de werkelijkheid 2017.

Onderhoud gebouwen
Het nadeel in 2021 betreft indexering 2021 van het budget voor onderhoud gebouwen met 2%. Dit percentage van indexering is in het verleden apart voor het gebouwenonderhoud bepaald.

ICT contracten
Het nadeel in 2021 betreft indexering 2021 van de ICT contracten met 3%.

Minder uren toegerekend aan investeringen
Mede als gevolg dat er bij de jaarrekening 2016 minder loonkosten waren geschreven op investeringen, en bij de 2e bestuursrapportage 2017 blijkt dat dit ook in 2017 het geval is, zetten wij het bedrag voor loonkosten (inclusief overhead) toe te rekenen aan investeringen vast op € 750.000. Dit betekent een nadeel voor de begroting.

Minder overhead toegerekend aan investeringen en wijziging overheadpercentage
Doordat wij minder uren toerekenen aan investeringen is het totaalbedrag aan opslag overhead ook kleiner dan voorheen. Het minder toerekenen van overhead aan investeringen betekent een nadeel voor de begroting. Positief van invloed is nog het 1% hogere overheadpercentage in 2018 (74%) t.o.v. 2017 (73%).

RUD - dienstverleningsovereenkomst (DVO)
De dienstverleningsovereenkomst met de Regionale Uitvoeringsdienst Zeeland is gebaseerd op het aantal Fte. Aanpassing op basis van dit aantal Fte leidt tot een voordeel.

Boekwaarden grondexploitatie en bedrijventerreinen
Actualisatie van de grondexploitatie en de bedrijventerreinen leidt tot aanpassing van de toerekening van kosten. Dit betreft onder andere rente en uren. Dit geeft per saldo een nadeel in de begroting.

Fondsvorming VZG Investeringsprogramma Zeeland
Het fonds m.b.t. het investeringsprogramma Zeeland is een structureel fonds voor het uitvoeren van haalbaarheidsstudies, het stimuleren van nieuwe projectvoorstellen en het verbeteren van het organiserend vermogen van regionale partijen. De aanjaagmiddelen uit het fonds moeten bijdragen aan een meer robuuste economische structuur in Zeeland met een regionale concurrentie kracht. Het in te stellen Economic Board Zeeland beheert het fonds.
Het fonds wordt voor 2018 gevoed door het Rijk € 1,8 miljoen, de Provincie Zeeland € 1 miljoen en de gemeenten in Zeeland € 1,00 per inwoner. In totaal ontstaat er in 2018 daarmee een fonds dat een omvang heeft van ruim € 3 mln. Besluitvorming over de jaren erna volgt na vaststelling van de begrotingen 2018 van de Zeeuwse gemeenten.

De VZG heeft de Zeeuwse gemeenten gevraagd om voor 2018 hiermee rekening te houden.
Wij nemen in de begroting 2018 een stelpost op van € 55.000 t.b.v. de fondsvorming Investeringsprogramma Zeeland. Gezien wij dit initiatief ondersteunen nemen wij ook voor de jaren 2019 t/m 2021 een bijdrage van € 1 per inwoner op. Het bovenstaande leggen wij in een afzonderlijk voorstel aan de gemeenteraad voor.

Septembercirculaire 2017 Gemeentefonds
De ontwikkeling van de algemene uitkering wordt voor een belangrijk deel bepaald door de ontwikkeling van de rijksuitgaven. Volgens het systeem van samen de trap op en samen de trap af hebben wijzigingen in de rijksuitgaven direct invloed op de omvang van het gemeentefonds. Overigens tellen niet alle rijksuitgaven mee. Enkele worden uitgezonderd, zoals sociale zekerheid en zorg. Wat overblijft zijn de zgn. Netto Gecorrigeerde Uitgaven (NGRU). De jaarlijkse toename of afname van het gemeentefonds, voortvloeiend uit de trap op trap af-methode wordt het accres genoemd. De doorwerking naar het gemeentefonds bedraagt ± 17%. Ofwel: als de NGRU stijgen met € 100 miljoen, stijgt het accres met ± € 17 miljoen.

Het accres 2017 is nadeliger. Ten opzichte van de Meicirculaire 2017 Gemeentefonds gaat er € 67 miljoen af. Er zijn uitvoeringsmeevallers op de begroting van SZW. Daarnaast is een vertraagd kasritme van enkele grote infrastructurele werken afgesproken. De daling in uitkeringsjaar 2017 werkt in het systeem van het gemeentefonds structureel door.

Voor 2018 is er een toename van € 134 miljoen ten opzichte van de Meicirculaire 2017 Gemeentefonds. De circulaire meldt extra uitgaven voor salarissen voor leerkrachten in het primair onderwijs, Belastingdienst, Voedsel en Warenautoriteit en veiligheid.

Wat betreft de meerjarenraming is 2019 negatief ten opzichte van de Meicirculaire 2017 Gemeentefonds met een uitname van € 78 miljoen. De jaren 2020 t/m 2022 zijn allen positief met kleine plusjes.

De financiële gevolgen van de Septembercirculaire 2017 Gemeentefonds hebben wij verwerkt in de begroting.

Sociaal Domein
Het Ministerie van VWS financiert per 2018 vier voorzieningen ten behoeve van gemeenten. Het gaat om de kindertelefoon, vertrouwenswerk jeugd, de anonieme hulplijn (in de Wmo het anoniem luisterend oor genoemd) en de doventolkvoorziening. Deze taken werden tot en met 2017 gefinancierd vanuit de VNG via een rechtstreekse uitname uit het gemeentefonds. Per 2018 is dit niet meer mogelijk. De staatssecretaris van VWS heeft besloten de financiering van deze voorzieningen van gemeenten over te nemen zodat voor het jaar 2018 gegarandeerd is dat deze voorzieningen beschikbaar zijn. Omdat gemeenten deze taken niet meer hoeven uit te voeren leidt dit tot een neerwaartse bijstelling van de integratie-uitkering Sociaal domein. Voor het totaal van deze taken gaat het voor het onderdeel Wmo om een structurele uitname van € 15 miljoen vanaf 2018. Voor het onderdeel Jeugd gaat het om een structurele uitname vanaf 2018 van € 11,3 miljoen.

In het bestuurlijk overleg van 28 augustus 2017 tussen de VNG en het Ministerie van VWS is afgesproken een deel van de middelen van de regeling zorginfrastructuur, te weten € 27,8 miljoen structureel vanaf 2018, te reserveren voor de gemeenten. Voor 2018 wordt het budget via de integratie-uitkering Sociaal domein beschikbaar gesteld aan gemeenten om aan de vraag naar afbouw dan wel (een vorm van) continuering van bestaande projecten te kunnen voldoen. Het Ministerie van VWS gaat voor de periode van 2019 en verder met alle betrokkenen in overleg om te bezien hoe een nieuwe brede innovatieregeling vanaf 2019 kan worden vormgegeven.

Voor de uitvoeringskosten van de SVB voor 2018 is overeengekomen om op basis van de conceptbegroting 2018 een bedrag van € 35,6 miljoen uit de integratie-uitkering Sociaal domein te nemen Het betreft € 23,7 miljoen uit het onderdeel Wmo en € 11,9 miljoen uit het onderdeel Jeugd.

Bovenstaande geeft voor alle jaren in deze begroting (2018-2021) voor het Sociaal Domein de volgende negatieve bedragen:
2018: € -191.000;
2019: € -172.000;
2020: € -169.000;
2021: € -258.000.

Het beleid is dat de uitgaven maximaal de ontvangen uitkeringen in het sociaal domein mogen zijn. Als gevolg hiervan brengen wij de daling van de budgetten in mindering op de beschikbare budgetten in het programma Sociaal Domein.

Indexering bijdragen aan waterschap voor wegenbeheer
Bij de septembercirculaire maakt het Rijk de indexen bekend voor de Wet Herverdeling Wegenbeheer. Als gevolg van deze wet dragen wij bij aan het beheer van gemeentelijke wegen door het waterschap. Het Rijk heeft de groeipercentages vastgesteld op 3,5 % voor 2017 (definitief) en voor 2018 op 3,1% (voorlopig). Bij de Septembercirculaire 2016 Gemeentefonds was het voorlopige percentages voor 2017 geraamd op 1,0%. De verhoging van de indexen leidt tot nadeel bij deze begroting.

Overige mutaties inclusief afronding
Dit betreft bijstellingen van diverse ramingen onder de lasten en baten welke resulteren in per saldo nadeel voor 2018 van € 46.000. Voor een belangrijk deel betreft dit de structurele doorwerking van mutaties die voortkomen uit de 2^e Bestuursrapportage 2017.

Overschotten 2018-2021
Wij hebben de overschotten voor de jaren 2018-2021 als voorlopig begrotingsresultaat verantwoord in het taakveld 0.11 Resultaat van de rekening van baten en lasten binnen de algemene dekkingsmiddelen.

Investeringen
In bijlage I bij deze begroting is het investeringsprogramma opgenomen voor de jaren 2018 tot en met 2021. Het investeringsprogramma 2018-2021 in deze begroting wijkt niet af van het investeringsprogramma 2018-2021 zoals dat bij de perspectievennota 2018-2021 was opgenomen.
In het investeringsoverzicht is onderscheid gemaakt tussen nieuwe investeringen en vervangingsinvesteringen. De geplande investeringen voor het begrotingsjaar 2018-2021 zijn bij de diverse programma’s vermeld. Met het vaststellen van de begroting 2018 besluit de gemeenteraad impliciet tot het beschikbaar stellen van de investeringskredieten die betrekking hebben op de jaarschijf 2018 van het investeringsprogramma. Op grond van de Financiële verordening leggen wij de volgende investeringen afzonderlijk ter besluitvorming aan de gemeenteraad voor:

• Herstructurering bedrijventerreinen;
•  Landschapsuitvoeringsplan.

Geprognosticeerde balans
Onderstaand geven wij de geprognosticeerde balans 2017-2021. Tevens is ter vergelijking de werkelijke balans 2016 opgenomen. De geprognosticeerde balans is tevens de basis voor de berekening van de financiële kengetallen in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. Bij deze paragraaf lichten wij het verloop van de financiële kengetallen toe.

Toelichting:

Bij het opstellen van de geprognosticeerde balans zijn wij van de volgende zaken uitgegaan:

Activa

• Vaste activa: Doorgerekende staat van geactiveerde kapitaaluitgaven 2017-2021, rekening houdend met een afloop van de restantkredieten met € 2 miljoen (met als start € 13 miljoen aan restantkredieten in 2017);
• Voorraden: Doorrekening van de exploitatieplannen 2017-2021;
• Uitzettingen < 1 jaar en overlopende activa: Gemiddelde van de jaarrekeningen 2013 t/m 2016, doorgetrokken naar 2017- 2021;
• Liquide middelen: Gemiddelde van jaarrekeningen 2014 t/m 2016 (2013 was een uitschieter) gecorrigeerd voor negatieve liquide middelen aan de passiva kant.

Passiva

• Eigen vermogen: Staat van reserves in de Begroting 2018 verhoogd met de voorlopige begrotingssaldi 2017-2021;
• Voorzieningen: Staat van voorzieningen in de Begroting 2018;
• Vaste schulden > 1 jaar: Doorgerekende staat van langlopende geldleningen, rekening houdend met het aantrekken van € 20 miljoen in 2018 en € 15 miljoen in 2020;
• Netto vlottende schulden < 1 jaar: Gemiddelde van de jaarrekeningen 2013 t/m 2016, doorgetrokken naar 2017- 2021 en sluitpost liquide middelen waarin  het verschil zit tussen het totaal van de activa en de passiva;
• Overlopende passiva: Gemiddelde van de jaarrekeningen 2013 t/m 2016, doorgetrokken naar 2017- 2021.

EMU-saldo
In de Wet Hof is bepaald dat lokale overheden een gemaximeerd aandeel mogen hebben in het toegestane EMU-tekort voor de totale Nederlandse overheid, uitgedrukt in procenten van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Hiermee komt Nederland tegemoet aan de begrotingsregels die door Europa gesteld zijn voor de totale overheid. Het aandeel van de decentrale overheden in het maximale tekort van 3% van het BBP is vastgesteld op 0,5% van het BBP voor de jaren t/m 2015, en 0,4% van het BBP in 2016. De referentiewaarde voor ons in 2016 was ca. € 4,6 miljoen. Over de EMU-tekortnorm vanaf 2017 is nog geen besluit genomen. Hiermee is er ook nog geen referentiewaarde vastgesteld.
In het volgende overzicht berekenen wij onze bijdrage aan het EMU-saldo.